Thực
tế có 2 loại huyết áp thấp, một loại do suy nhược thì hay mệt mỏi, yếu sức, gầy
và đặc biệt là Mạch trầm vi, hoặc trầm tế sác (đại khái là nhanh nhỏ). Còn một
loại thì Mạch ngược lại: đại (tức là Mạch
to, dễ bắt mạch), cơ thể khỏe mạnh, thậm chí còn béo khỏe là đằng khác (là biểu hiện của chứng Thực). Ở trường hợp
suy nhược thì tôi không bàn đến, mà chỉ nói nhiều hơn về trạng thái thứ 2 thôi.
Đây chính là một trạng thái Uất điển hình, huyết áp thường hay bị kẹt. Ở đây phải
giải thích thêm là khi bị uất, tức là phần Dương của cơ thể bị nén lại, mà huyết
áp là một triệu chứng thuộc về Dương hỏa, nên khi bị nén lại thì huyết áp tối
đa sẽ bị giảm đi gây ra tình trạng kẹt và Mạch khi đó cũng thường bị chậm đi một
ít (khi Uất mới giai đoạn đầu). Điều này
được minh chứng là khi điều trị được 1-2 ngày
(thường là chỉ sau 1 ngày) huyết áp sẽ tăng lên nhưng bệnh nhân lại cảm
thấy dễ chịu hơn và sau đó thì huyết áp sẽ giảm dần. Kèm theo đó là các triệu
chứng như: đau đầu; đau đầu ở đây phải được hiểu là do 2 nguyên nhân: thứ nhất
là do huyết áp thấp nên khả năng đưa máu lên não sẽ giảm đi, thứ 2 là đau đầu
cũng là một biểu hiện khá đặc trưng của hội chứng Uất.
Một
biểu hiện nữa của trạng thái Uất đã lâu ngày liên quan đến tim mạch là mạch của
bệnh nhân thường có loạn nhịp dạng ngoại tâm thu (mạch cứ đập năm ba cái một lại dừng, đấy là
mạch Tước trác: chim sẻ mổ). Một biểu hiện nữa là mạch trì (chậm), tôi đã gặp
có những bệnh nhân mạch chỉ có 40 nhịp/phút.
Rất
nhiều bệnh nhân khi được biết là mình bị huyết áp thấp thì lại đi dùng các thứ
kích thích như cà phê hay các chất cay nóng để nâng huyết áp, họ đâu có biết rằng
làm như vậy sẽ làm cho hỏa tiếp tục vượng lên và làm cho chân Âm tiếp tục bị
hao thêm và sẽ hỗ trợ cho bệnh tăng lên. Bởi như lý luận thì khi bị Uất sẽ dẫn
đến hỏa vượng, mà hỏa càng vượng thì lại làm tổn thương chân Âm, Âm đã hư thì lại
càng hư thêm, làm cho hỏa lại càng vượng
(khí uất hóa hỏa, hỏa vượng thì thương ÂM), đây là một vòng luẩn quẩn.
Khi ấy sẽ làm cho mức độ chênh lệch Âm dương ngày càng nhiều nên sẽ ảnh hưởng đến
nhiều tạng phủ và sẽ sinh ra rất nhiều bệnh
(sách cổ nói trăm bệnh đều do hỏa sinh ra là vậy).
Vấn
đề chữa trị như thế nào? Trong các sách Đông y có nói đến một số đơn thuốc như:
Việt cúc hoàn,Tiêu giao… chuyên trị chứng Uất
(nhưng chỉ là điều trị chứng thực Uất) còn như cụ Hải Thượng Lãn Ông đã
viết: không gì bằng đơn Lục vị để giải quyết chứng hư Uất, mà khi huyết áp thấp
thì hầu như toàn hư Uất. Thực tế tôi đã điều trị gần như 100% bằng đơn thuốc
này, không trường hợp nào trượt cả (đây
là lại một lần nữa khẳng định vai trò của đơn Lục vị, và vì trạng thái bệnh mãn
tính thì hư Uất lại là chính), còn về sau nữa thì tùy theo trạng thái của từng
bệnh nhân mà quyết định.
Loạt bài Điều trị đông y của thành viên loccoc1368 trên
http://diendanykhoa.com
