Ngũ linh tán

Ngũ linh tán (bạch hổ thang, can khương hoàng liên hoàng cầm nhân sâm thang, lý trung hoàn, tứ linh tán , thần sa ngũ linh tán, nhân trần ngũ linh tán, xuân trạch thang, tiểu thanh long thang)

PHƯƠNG NGUYÊN CẬP CHỦ TRỊ:

bài do trương trọng cảnh lập ra có tác dụng hành thủy.

CHỦ TRỊ:

phát sốt ghét lạnh, vật vã khát uống lạnh uống vào liền thổ ra, tiểu tiện không thông, cùng thủy thũng thân thể, mỏi mệt nặng nhọc vv. . .

PHƯƠNG CA:

Ngũ linh tán trị thái dương phủ

Quế truật trạch tả chư phục linh

Đa ẩm noãn thủy thủ vi hãn

Song giải biểu lý phiền khát thanh.

Tiểu tiện bất lợi mà khát ẩm (1)

Ẩm súc hung trung thủy khí đình

Thủy nghịch tức thổ danh thủy nghịch (2)

Nhị điều hợp khán ích phân minh

Cố dụng ngũ linh thông thủy đạo

Bất nhiêu phiền khát khí kham phanh

Thân đông hoắc loạn phân hàn nhiệt (3)

Biểu lý âm dương biện biệt thanh

Nhược hữu quế chi canh nhục quế (4)

Thổ diên luyện quý thủy tà thích

Thủy tà nội trước thành năng khước

Ngoài dật cơ phu thũng diệc linh

Trừ quế danh vi tứ linh tán (5)

Vô hàn đản khát phục chi đình

Thần sa thanh nhiệt thương trừ thấp (6)

Hoàng đản nhân trần bất cải danh (7)

Xuân trạch gia sâm danh tiện dịch (8)

Bệnh tiền bệnh hậu khát năng bình

Ngũ linh lợi thủy chi chuyên tễ

Tác tán chuyên năng bố thủy tinh

Ninh tinh thủy tà tùng hạ kiệt (9)

Biến thang tiên hiệu cổ lai binh (10)

PHƯƠNG DƯỢC:

Bạch truật 24g, phục linh 24g, chư linh 24g, trạch tả 32g, quế chi 15g

Tất cả tán thành bột mịn, mỗi lần uống 6g với nước cơm

Ý NGHĨA CỦA PHƯƠNG THUỐC:

Trong bài thuốc trư linh, phục linh lợi thủy, trạch tả thông lợi, bạch truật kiện tỳ táo thấp, quế chi giải biểu khử tà. Bài thuốc có tác dụng hành thủy lợi thấp

1. Trong dạ dày khô táo mà khát muốn uống nước đó là chứng không có nước, có nước ắt hết nên dùng bạch hổ thang tiểu tiện không lợi mà khát đó là chứng súc thủy nên dùng ngũ linh tán

2. Trong ngực bụng có nước cho nên uống nước vào lập tức thổ ra, có tên gọi là thủy nghịch nên dùng ngũ linh tán. Nếu ăn vào tức thổ ra gọi là hàn cách nên dùng can khương hoàn, liên hoàn cầm, nhân sâm thang.

3. Thổ tả đau mình thích ứng phân hàn nhiệt, nhiệt nhiều muốn uống nước nên dùng ngũ linh tán. Hàn nhiều không thích uống nước nên dùng lý trung thang

4. Dùng một phương mà hai phép chữa trị thương hàn dùng quế chi, trị tạp bệnh dùng quế chi

5. Trong bài ngũ linh bỏ quế chi có tên là tứ linh tán

6. Bài ngũ linh thêm thần sa thanh nhiệt gọi là thần sa ngũ linh tán. Bài ngũ linh thêm thương truật khứ thấp, có tên thương truật ngũ linh tán

7. Bài ngũ linh thêm nhân trần gọi là nhân trần ngũ linh tán trị hoàng đản (vàng da)

8. Ngũ linh thêm nhân sâm gọi là xuân trạch thang

9. Tiểu thanh long thang trị vận động mà thủy thượng nghịch có tác dụng làm ra mồ hôi tán thủy tà ra ngoài (hãn pháp), ngũ linh tán trị tĩnh (không vận động) mà thủy không hành dần mà mệt vậy (lợi thấp pháp)

10. Tứ linh thang trong lan đài quy phạm nói rằng “ thử vi tán pháp cận nhân dụng dĩ tác thang,vãng vãng vật hiệu dụng giả thẩm chi”, tức là tứ linh thang trong cuốn lan đài quy phạm nói rằng nếu là phép tán ngày nay người ta dùng làm thang thường thường không công hiệu nếu dùng phải xem xét cho kỹ.